Filmy

Film dokumentalny, zrealizowany dla TVP Polonia, poświęcony postaci światowej sławy antropologa polskiego prof. Wojciecha Dąbrowskiego, wykładającego od wielu lat w Australii. Jego najważniejsze prace zostały poświęcone plemionom Nowej Gwinei, wśród których mieszkał pond 6 lat (początkowo w ramach obserwacji uczestniczącej, a później z wyboru). Film opowiada o dramatycznych losach plemienia, z którym uczony związany był najbliżej i uznany w nim za "białego brata", a wkrótce po jego wyjeździe do Australi w celu napisania książki, zostało wymordowane w ramach walk bratobójczych.

Film dokumentalny, zrealizowany na zamówienie TVP 2, ukazujący działalność młodych wydawców, najczęściej pisarzy i ich rodzin, zakładających oficyny we własnych domach (często w szopach i stodołach). Andrzej Stasiuk, Monika Sznajderman, Olga Tokarczuk, Piotr Fingas i Miłosz Kierc opowiadają o niezwykłych, często dramatycznych lub zabawnych, okolicznościach powstawania ich firm wydawniczych (m.in. Ruta, Czarne).


Od 1989 roku, a zatem od czasu upadku komunizmu, zmieniła się całkowicie struktura rynku wydawniczego w Polsce, w związku z upadkiem wielkich firm państwowych zajmujących się drukiem i dystrybucją książek. Szczególnie interesującym i spektakularnym zjawiskiem jest mnożenie się jednoosobowych lub rodzinnych oficyn, zakładanych przez młodych pisarzy lub ich bliskich w celu wydania jednej książki, której nie zaakceptowały profesjonalne wydawnictwa zajmujące się literaturą. Niekiedy publikacja powieści lub tomiku poetyckiego staje się początkiem znacznie większej przygody, która wprawdzie tylko czasem daje utrzymanie rodzinie pisarza, ale na pewno wprowadza na rynek książki odważnego autora (i zarazem wydawcy-samouka). Każde z tych wydawnictw ma swoją niezwykłą historię, a koleje druku i dystrybucji książek pokazują jak wiele zależy od zwykłej ludzkiej zaradności, energii, uporu, a czasem zwykłego przypadku. Wśród twórców tych miniaturowych oficyn znajdujemy najciekawszych pisarzy ostatniego dziesięciolecia: Olgę Tokarczuk, Annę Bolecką, Andrzeja Stasiuka, Dariusza Bitnera, Ryszarda Krynickiego, Pawła Dunina-Wąsowicza i wielu innych. Jest rzeczą interesującą, że odnajdujemy wśród nich wielu reprezentantów Dolnego Śląska (np. Olga Tokarczuk, Bogusław Kierc, Mirosław Spychalski, Jan Choroszy, Wojciech Falkiewicz).

Ta oddolna inicjatywa pisarzy i młodych uczonych (bo również i naukowcy uciekają coraz częściej od wydawnictw fachowych) wydaje się niezwykle ciekawym fenomenem naszych czasów, świadczącym o tworzeniu się zupełnie nowej konfiguracji życia literackiego i naukowego w Polsce. W momencie, gdy każdy młody pisarz jest w stanie w ciągu 2 miesięcy wydrukować i wprowadzić na rynek swoją książkę, wydaną na poziomie edytorskim niejednokrotnie lepszym niż w profesjonalnej oficynie, możemy mówić o autentycznej rewolcie w życiu literackim.

W niniejszym felietonie wypowiadają się znani pisarze, krytycy, naukowcy i dziennikarze (w dużej części z Wrocławia i Dolnego Śląska), którzy mają za sobą udany eksperyment druku i wypromowania twórczości własnej, swoich bliskich lub przyjaciół. Ich relacje dotyczyć będą sposobów redagowania tekstów, przygotowywania ich do składu, zdobywania pieniędzy na publikację, kosztów procedury wydawniczej, dystrybucji książek, sposobów pokonywania trudności. Historia każdej z tych książek i każdej z tych oficyn może być wskazówką dla wszystkich młodych twórców, w jaki sposób wygrać swoją życiową szansę i zostać pisarzem, a także jak sprawić, by własna książka trafiła pod strzechy.
OSOBY:

Anna Bolecka (Wydawnictwo „Szpak”)
Paweł Dunin-Wąsowicz (Wydawnictwo „Lampa i Iskra Boża”)
Dariusz Bitner (Wydawnictwo „Basil”)
Krystyna i Ryszard Kryniccy (Wydawnictwo „a5”)
Olga Tokarczuk / Roman Fingas (Wydawnictwo „Ruta”)
Mirosław Spychalski (wydawca „Śmierci i spirali”)
Jan Choroszy („Motywy huculskie w literaturze”)
Wojciech Falkiewicz (Wydawnictwo A)
Monika Sznajderman / Andrzej Stasiuk (Wydawnictwo Czarne)
Miłosz Kierc (Oficyna „Manufaktura”)

Film dokumentalny, zrealizowany w roku 1999 dla TVP 2, poświęcony postaci jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy świata - Igora Mitoraja (1944-2014), mieszkającego i tworzącego we Włoszech (w czasie kręcenia filmu). Jego monumentalne i ekspresyjne rzeźby zdobią place największych miast świata (m.in. Paryża, Londynu, Nowego Jorku, Seattle, Tokio, Rzymu, Florencji) oraz sprzedawane są przez ekskluzywne galerie europejskie i amerykańskie. Film został zrealizowany w urokliwej scenerii włoskiego miasteczka Pietrasanta, gdzie zamieszkał artysta, pokazując go m.in. w jego okazałym domu (urządzonym w stodole z czasów rzymskich), podczas pracy w atelier i w kopalni marmuru w Carrarze. Jego sztukę komentuję najbliżsi współpracownicy rzeźbiarza, krytycy sztuki, sam Mitoraj i właściciele galerii, sprzedający jego rzeźby za astronomiczne ceny. "Ciało kamienia" zostało przygotowane na festiwal filmów dokumentalnych, ale nie zostało wyemitowane w TVP z powodu niezgody głównego bohatera. Po śmierci artysty TVP emitowała go kilkakrotnie.